Kötü Bir Çeviri Size Nasıl Zarar Verir?

Kendi dilimizde yazılmış bir metin içerisinde cümlelerin anlamsız söz öbekleriyle dizili olduğunu veya cümlenin öğelerinin karma karışık/eksik dizildiğini bir hayal edelim. Böyle bir durumda büyük bir olasılıkla okuduğumuz, her cümle bizde anlam bulanıklığı yaratacak, metnin ne amaçla yazıldığını veya neyden bahsettiğini dahi tam olarak anlayamayacağız.

Şimdi ise aynı durumla bir de çeviri metinler içerisinde karşılaştığımızı düşünelim. Elimizdeki metnin, kaynak metnin bir çevirisi olup aslı olmadığını da unutmayalım. Kötü çeviri ile kolaylıkla kaynak metnin bambaşka bir metne dönüştürülmesi ne yazık ki mümkün. Elbette ki böyle bir durumda biz, kaynak metnin diline hakim olmadığımızdan, elimizdeki bu çeviri metnin doğruluğuna güvenmek ve onu referans almak durumundayız.

İşte, okurken neyi hedeflediğini veya neyden bahsettiğini tam olarak anlayamadığımız bu çeviri metinlerine kötü çeviri diyoruz.

Kötü Bir Çevirinin Doğurduğu Sorunlar

Bugün uluslararası faaliyet gösteren bir firmanın satışa sunduğu ürünlerini dünya çapında duyurabilmesi için ticari çeviri hizmetlerinden yararlanması şart. Ürünlerinin ne işe yaradığını, ne şekilde üretildiğini, kimlere hitap ettiğini veya ticari politikalarını kötü çeviri nedeniyle başarılı bir şekilde duyuramayan firmalar ise genellikle başarısızlıklara sürükleniyor. Bu başarısızlıkların nedeni ise, kötü çeviri nedeniyle insanların zihinlerinde bu ürünlerle ilgili soru işaretlerinin kalması ve bu nedenle de bu ürünlerle ilgilenmiyor olmaları.

Uluslararası pazarlama için büyük oranlarda yatırım yapan birçok firmanın finansal kayba uğraması gibi, buna benzer diğer birçok olumsuz olayın da sorumlusu kötü çeviri olabiliyor. Örneğin, Almancadan çevrilen bir kullanım kılavuzunun kötü bir Türkçe çevirisiyle karşılaşmanın bize tahmin ettiğimizden büyük zorluklar çıkarması mümkün.

Kullanım kılavuzlarının çevirisinin de dâhil olduğu teknik çeviri hizmetlerinde, çevirinin sanki hedef ülkenin dilinde yazılmış hissi verecek kadar son derece anlaşılır olması bekleniyor. Bu nedenle de eğer elimizdeki kullanım kılavuzu çevirisi, satın almış olduğumuz ürünün kurulumuyla ilgili bize ne yapmamız gerektiğini net bir biçimde ifade edemiyor veya Türkçeye doğru çevrilemeyen terimlerden oluşuyorsa ona kötü çeviri örneği diyebiliriz. Böyle bir durumda da bu çeviri kullanım kılavuzu hiçbir işe yaramaz, en önemlisi de ürününü kullandığımız firmanın imajı gözümüzde çirkinleşir.

Günümüzde Tercüme hizmetleri dünya çapında oldukça talep gören popüler hizmetler olarak karşımıza çıkıyor. Elbette toplumsal gelişmeler açısından bu durumu tetikleyen özel birçok neden var. Ancak küreselleşen dünya ve devamında toplumsal her alanda uluslararası iletişimin önem kazanması gibi gelişmeler çeviri hizmetlerine olan ilgimizin artmasındaki esas nedenler.

Peki, çevremizin uluslararası diyaloglarla kaplı olduğu ve çeviri hizmetlerine bu derece ihtiyaç duyuyor olduğumuz bu günlerde, kötü çeviri bizim için nasıl zorluklar yaratabilir düşünüyor muyuz?

Neye Kötü Çeviri Denir?

Kendi dilimizde yazılmış bir metin içerisinde cümlelerin anlamsız söz öbekleriyle dizili olduğunu veya cümlenin öğelerinin karma karışık/eksik dizildiğini bir hayal edelim. Böyle bir durumda büyük bir olasılıkla okuduğumuz, her cümle bizde anlam bulanıklığı yaratacak, metnin ne amaçla yazıldığını veya neyden bahsettiğini dahi tam olarak anlayamayacağız.

Şimdi ise aynı durumla bir de çeviri metinler içerisinde karşılaştığımızı düşünelim. Elimizdeki metnin, kaynak metnin bir çevirisi olup aslı olmadığını da unutmayalım. Kötü çeviri ile kolaylıkla kaynak metnin bambaşka bir metne dönüştürülmesi ne yazık ki mümkün. Elbette ki böyle bir durumda biz, kaynak metnin diline hakim olmadığımızdan, elimizdeki bu çeviri metnin doğruluğuna güvenmek ve onu referans almak durumundayız.

İşte, okurken neyi hedeflediğini veya neyden bahsettiğini tam olarak anlayamadığımız bu çeviri metinlerine kötü çeviri diyoruz.

Kötü Bir Çevirinin Doğurduğu Sorunlar

Bugün uluslararası faaliyet gösteren bir firmanın satışa sunduğu ürünlerini dünya çapında duyurabilmesi için ticari çeviri hizmetlerinden yararlanması şart. Ürünlerinin ne işe yaradığını, ne şekilde üretildiğini, kimlere hitap ettiğini veya ticari politikalarını kötü çeviri nedeniyle başarılı bir şekilde duyuramayan firmalar ise genellikle başarısızlıklara sürükleniyor. Bu başarısızlıkların nedeni ise, kötü çeviri nedeniyle insanların zihinlerinde bu ürünlerle ilgili soru işaretlerinin kalması ve bu nedenle de bu ürünlerle ilgilenmiyor olmaları.

Uluslararası pazarlama için büyük oranlarda yatırım yapan birçok firmanın finansal kayba uğraması gibi, buna benzer diğer birçok olumsuz olayın da sorumlusu kötü çeviri olabiliyor. Örneğin, Almancadan çevrilen bir kullanım kılavuzunun kötü bir Türkçe çevirisiyle karşılaşmanın bize tahmin ettiğimizden büyük zorluklar çıkarması mümkün.

Kullanım kılavuzlarının çevirisinin de dâhil olduğu teknik çeviri hizmetlerinde, çevirinin sanki hedef ülkenin dilinde yazılmış hissi verecek kadar son derece anlaşılır olması bekleniyor. Bu nedenle de eğer elimizdeki kullanım kılavuzu çevirisi, satın almış olduğumuz ürünün kurulumuyla ilgili bize ne yapmamız gerektiğini net bir biçimde ifade edemiyor veya Türkçeye doğru çevrilemeyen terimlerden oluşuyorsa ona kötü çeviri örneği diyebiliriz. Böyle bir durumda da bu çeviri kullanım kılavuzu hiçbir işe yaramaz, en önemlisi de ürününü kullandığımız firmanın imajı gözümüzde çirkinleşir.

Sonuç olarak; her haliyle kötü çevrilmiş bir metin, taşıdığı hedeflerden uzaklaşmış olduğundan, bizler için birçok zorluğu da beraberinde getirecektir.